İşyerinde sürekli tekrarlayan aşağılanma, küçümsenme ve/veya dışlanma gibi durumları yaşıyorsanız mobbing bir diğer adıyla iş yerinde yıldırmaya uğruyor olma ihtimaliniz çok yüksek. Bu yazımızda mobbing kavramının ne olduğunu ve bu durumla mücadele yöntemlerini sizler için derledik.
Mobbing nedir ve literatüre nasıl girmiştir?
1980’li yıllarda psikolog Heinz Leymann tarafından ortaya atılan bu kavram aslında çalışma hayatı içerisinde oluşan psikolojik taciz tavırlarını anlatmak için kullanılmaktadır. Leymann ‘mobbing’ kavramını şu şekilde tanımlamaktadır:
“Çalışma hayatında psikolojik terör veya mobbing; bir veya birden fazla kişi tarafından, başka bir bireye yöneltilen ve o bireyi çaresiz ve savunmasız bir duruma getiren, süregelen faaliyetlerle bireyin çaresiz durumdan çıkmasını da engelleyen düşmanca ve ahlaka aykırı davranışları içeren bir kavramdır. Bu davranışlar belli bir sıklıkta (istatistiksel olarak en azından haftada bir defa) ve uzun bir zaman periyodunda (en azından altı aylık bir müddette) yapılıyor olmalıdır.”
İş yerinde uzun süreli yaşanan zorbalıklar, suiistimaller, duygusal/psikolojik tacizler gibi durumlar mobbing kavramının altında sunulmaktadır. Türkiye’de bunlar haricinde aynı zamanda iş yerinde yıldırma olarak da görülmektedir.
Mobbing’e uğrayan çalışanlar hem psikolojik hem fiziksel olarak ağır sonuçlar yaşamaktadırlar. Bu sebeple mobbing aslında çok büyük bir işyeri sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır. Mobbing mağdurları fiziksel, ekonomik, psikolojik ve sosyal yönlerden zarar görmektedirler ve bu durum yalnızca onları değil aynı zamanda onların çevresindeki insanları da olumsuz yönde etkilemektedir. Bu yaşadıkları durumlar her ne kadar topluma yeniden kazandırma ve bazı terapi yöntemleri ile kontrol altına alınabilse de, işyeri yönetiminde olan bireylerin bu durumu ortadan kaldırmaları gerekmektedir.
Mobbing nasıl gerçekleşir?
Mobbing kavramının gerçekleşmesi için bu yıldırma durumu iş yerinde gerçekleşmelidir. Bu durum sistemli ve süreklilik sağlanacak şekilde tekrarlanmalı ve kasıtlı bir biçimde yapılmalıdır. Amaçlanan sonuç ise yıldır, pasifize etme ve işten uzaklaştırma olarak söylenmektedir. Mobbing mağduru olarak adlandırılan taraftaki kişilerde mesleki olarak veya sağlık olarak zararlar gözlemlenmelidir.
Mobbing örnekleri neler olabilir?
– Dışlama ve bireyi yalnız bırakma
– Dedikodu/yanlış bilgi
– Sözlü aşağılama
– Tehdit
– Performansını aşağılama
– Dalga geçilme durumu
– Eleştiri ve suçlamalar (sürekli)
– Gerekli bilgilerin gerektiği zamanda kişiye ulaşmama durumu
– Hata hatırlatmak (sürekli)
– İşyeri imkanlarından faydalanılmasını kısıtlama durumu
– Kişiye başarısız olacağının düşünüldüğü işler verilmesi
– Fiziksel şiddet
– Ruh sağlığı ile ilgili yorumlar yapmak
Yukarıdaki gibi durumlar ve daha fazlası mobbing örnekleri olarak verilebilmektedir. Fakat işyeri dışında bu durumların gelişmesi veya süregelen/tekrarlayan biçimde olmaması durumunda mobbing kavramından söz etmek çok doğru olmamaktadır.
Mobbing ile mücadele yöntemleri nelerdir?
1- Dilekçe (TBMM)
2- Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (CİMER)
3- ALO 170
4- Kamu Görevlileri Etik Kurulu
5- Kamu Denetçiliği Kurumuna Başvuru
6- Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu
7- Yargı
Hazırlayan: Ece Kaya
