Her gün düzenli uyumak vücudumuzun dinlenmesi ve yenilenmesi için şart. Peki geceleri düzensiz ve bölünmüş uykudan muzdarip olup gündüzleri uykusuzluk çekseydik ne olurdu? Sizler için bu yazımızda narkolepsiyi anlattık.
Narkolepsi Nedir?
Narkolepsi, kişinin sinir sistemini etkileyen nörolojik bir hastalıktır. Yaklaşık 2.000 kişiden 1’inde görülür. Narkolepsili hemen hemen herkes ani ve baskın bir uyku isteği yaşar. Bu durum gündüzleri yaşam kalitesini önemli ölçüde etkiler. Kişiler işlerini sürdürmekte, okulda başarılı olmakta zorlanabilir ve ilişkileri sürdürmekte sorun yaşayabilirler. Ölümcül bir hastalık olmamasına karşın geçirilen uyku nöbetleri kazalara, yaralanmalara veya hayatı tehdit eden durumlara yol açabilir.
Yaygın Görülen Septomlar Nelerdir?
Narkolepsi genellikle uykusuzluk şikayeti ile başlamakla birlikte daha sonra diğer septomlar görülebilir.
Hipnagojik halüsinasyonlar: Tam uykuya dalarken veya uykudan uyanırken çok canlı, rüya benzeri halüsinasyonlar görülmesi durumudur.
Uyku felci: Uykuya dalarken, uyurken veya uyanırken hareket etme veya konuşma yeteneğinin olmamasıdır. Nöbetler birkaç saniye veya dakika sürer.
Katapleksi: Geçici bir kas tonusu kaybıdır. Gülme, ağlama gibi yoğun duyguların tetiklemesi sonucu, kişinin göz kapağından tam vücuduna kadar kaslar fonksiyonunu yitirebilir.
Bölünmüş uyku: Gündüzleri aşırı uykulu olsalar da gece uyumakta zorlanabilirler.
Otomatik davranışlar: Yemek yemek veya araba kullanmak gibi bir etkinlik sırasında uyuyakalmak sonrasında narkolepsi olan bir kişi, bunu bilinçli olarak fark etmeden birkaç saniye veya dakika boyunca yapmaya devam edebilir.
Narkolepsinin Sebebi Nedir?
Beyinde uyarılmayı, uyanıklığı ve uykuyu harekete geçiren bir dizi farklı sistem vardır. Beyin sapı, uyarılmayı sağlayan hücrelerin çoğunun geldiği yerdir. Bu hücreler beynin ön kısmına sinyaller gönderir ve uyanık olduğunuzda korteksin ve beynin diğer bölümlerinin çalışmasına yardımcı olurlar. Ayrıca “hipotalamus” adı verilen bölgede uyumanızı sağlayan bazı hücreler vardır. Bu sayede herhangi bir bilinç belirtisi olmadan tamamen uykuya dalarsınız.
Hipotalamusta hipokretin içeren nöronlar bulunur ve bu nöronlar gün boyu uyanıklığı sağlayan diğer beyin bölgelerinin aktive edilmesine ve sürdürülmesine yardımcı olur. Ancak narkolepsi hastalarında hipokretin üreten hücreler ölür ve hasta birinin beynini incelediğinizde hipokretin üreten nöronlarda yaklaşık %90 ila %95 oranında bir kayıp olduğunu görürsünüz. Bu kaybın sebebi tam olarak bilinmese de bir gen mutasyonu sonucu olduğu düşünülmektedir.
Narkolepsinin Tedavisi Var Mı?
Hastalığın kalıcı bir tedavisi yoktur ancak semptomları yönetmek ve yaşam kalitesini artırmak için birçok tedavi seçeneği bulunmaktadır. İlaçlar ve yaşam tarzı değişiklikleri ile semptomların kontrol altına alınarak yönetilmesi mümkündür.
