Özet
Araştırmacılar, beyin omurilik sıvısı analizi yoluyla Alzheimer hastalığının beş biyolojik varyantını belirledi ve bu durumun karmaşıklığını yeni bir ışık altına çıkardı. Bu varyantlar, amiloid üretimi, kan-beyin bariyerinin bütünlüğü, sinir hücresi büyümesi, protein sentezi ve bağışıklık sistemi fonksiyonları açısından farklılık göstermektedir.
Bu çığır açan gelişme, Alzheimer tedavisinde kişiselleştirilmiş tıbbın önemini vurgulamaktadır, çünkü bir varyant için işe yarayan bir ilaç, diğer bir varyant için etkisiz veya hatta zararlı olabilir. Çalışma, spesifik Alzheimer varyantlarına özgü olarak uyarlanmış hedefli tedavilere yol açarak, tedavi sonuçlarını potansiyel olarak iyileştirmenin kapılarını aralamaktadır.
Anahtar Bilgiler
- Alzheimer hastalığı, amiloid üretimini, kan-beyin bariyerinin bütünlüğünü ve daha fazlasını etkileyen beş farklı biyolojik varyanta sahiptir.
- Bu varyantlara dayalı olarak uyarlanmış tedaviler, Alzheimer ilaçlarının etkinliğini artırabilir.
- Kişiselleştirilmiş tıp, Alzheimer hastaları için tedavi sonuçlarını iyileştirebilir ve yan etki riskini azaltabilir.
Kaynak: Amsterdam Üniversitesi
Hollandalı bilim insanları, Alzheimer hastalığının beş farklı biyolojik varyantını keşfettiler, ki bu da farklı tedavi gereksinimlerine işaret edebilir. Bu nedenle, önceden test edilen ilaçlar yanlışlıkla etkisiz görünebilir veya sadece minimal etkili olabilir.
Bu sonuca, Alzheimer Center Amsterdam, Amsterdam UMC ve Maastricht Üniversitesi’nden araştırmacı Betty Tijms ve meslektaşları ulaştı.
Araştırma sonuçları, 9 Ocak’ta Nature Aging dergisinde yayımlandı.
Alzheimer hastalığı olanlarda, beyinde amiloid ve tau proteinleri kümeleşir. Bu kümelerin yanı sıra, iltihaplanma ve sinir hücreleri büyümesi gibi diğer biyolojik süreçler de dahil olur. Araştırmacılar, yeni teknikler kullanarak bu diğer süreçleri amiloid ve tau kümelerine sahip hastaların beyin omurilik sıvısında ölçebilmişlerdir.
Betty Tijms ve Pieter Jelle Visser, Alzheimer hastalığı olan 419 kişinin beyin omurilik sıvısındaki 1058 proteini inceledi. Bu grup içinde beş biyolojik varyant bulunduğunu tespit ettiler. İlk varyant, artmış amiloid üretimi ile karakterizedir. İkinci tipte, kan-beyin bariyeri bozulmuş ve azalmış amiloid üretimi ile azalmış sinir hücreleri büyümesi bulunmaktadır.
Ayrıca, varyantlar protein sentezi derecesi, bağışıklık sistemi fonksiyonu ve beyin omurilik sıvısı üreten organın fonksiyonu açısından farklılık gösterir. Farklı Alzheimer varyantlarına sahip hastalar, hastalığın diğer yönlerinde de farklılıklar gösterdi. Örneğin, araştırmacılar belirli alt gruplarda hastalığın daha hızlı seyrettiğini bulmuşlardır.
Bu bulgular, ilaç araştırmaları için büyük önem taşımaktadır. Bu, bir ilacın yalnızca Alzheimer hastalığının bir varyantında işe yarayabileceği anlamına gelir. Örneğin, amiloid üretimini inhibe eden bir ilacın artmış amiloid üretimi olan varyantta işe yarayabileceği, ancak azalmış amiloid üretimi olan varyantta zararlı olabileceği düşünülebilir. Aynı zamanda, bir varyanta sahip hastaların yan etki riskinin diğer varyantlara göre daha yüksek olabileceği, diğer varyantlarda bu riskin çok daha düşük olduğu da mümkündür.
Araştırma ekibinin bir sonraki adımı, Alzheimer varyantlarının gerçekten ilaçlara farklı tepki gösterip göstermediğini göstermek, böylece gelecekte herkesi uygun ilaçlarla tedavi edebilmektir.
Kaynak
https://neurosciencenews.com/alzheimers-biological-variants-25441/
Hazırlayan: Şerife Avşar
