Haberlerde sıklıkla gördüğümüz köpek balığı, aslan, timsah, yılan gibi onlarca hayvandan biri olabilir diyorsanız yanılıyorsunuz. Sorunun cevabı beklenilemeyecek kadar küçük bir canlıda. Sivrisinekler!
Şu ana kadar ölmüş olan insanların yarısını yani yaklaşık 45 milyar kişiyi, dişi sivrisinekler öldürmüştür (erkek sivrisinekler yalnızca bitkileri ısırır). Sivrisinekler başta; sıtma, sarı humma, dang humması, beyin iltihabı, filarya enfestastonu ve fil hastalığı olmak üzere ölümcül olan yüzden fazla hastalık taşır. Günümüzde bile her 12 saniyede bir kişinin ölmesine neden oluyorlar.
Dişi sivrisinekler, suya bıraktıkları yumurtalarını olgunlaştırmak için insanlardan emdikleri kanı kullanırlar. Suyun içinde, larvalar yumurtaları kırarak dışarıya çıkar. Birçok böcekten farklı olarak, sivrisineklerin ergin hale gelmeden önceki gelişim aşaması olan pupası faaldir ve yüzebilir.
Dişi sivrisinekleri; nem, süt, karbondioksit, vücut sıcaklığı ve hareket gibi unsurlar beslendikleri yere çekebilir. Bu nedenle terli insanların ve hamile kadınların ısırılma olasılıkları daha yüksektir.
Sivrisineklerin Tehlikeli Olduğu Nasıl Keşfedildi?
İlginç bir şekilde 19. Yüzyılın sonuna kadar hiç kimsenin sivrisineklerin tehlikeli olduğu konusunda bir fikri yoktu. 1877 yılında İngiliz doktor Sir Patrick Manson fil hastalığının sivrisinek ısırıklarından kaynaklandığını kanıtlar. 17 yıl sonra, sivrisineklerin sıtmaya da sebep olabileceğini düşünür ve hipotezini sınaması için Hindistan’da genç bir doktor olan öğrencisi Ronald Ross’u teşvik eder.
Ross, dişi sivrisineklerin sıtma mikrobu parazitini salyalarıyla taşıdıklarını ispatlar ve teorisini kuşlardan faydalanarak sınar. Manson daha da ileri giderek teorinin insanlar üzerinde geçerli olduğunu göstermek için kendi oğluna hastalığı aşılar. Neyse ki sonrasında sıtma tedavilerinde kullanılan ilacı vererek oğlunu iyileştirir.
Bu çalışmalar sonucunda Ross 1902’de Nobel Tıp Ödülü’nü kazanır. Manson ise Kraliyet Akademisi Üyeliği’ne seçilir, kendisine şövalye unvanı verilir ve Londra Tropikal Tıp Okulunu kurar.
