Esneyen veya kaşınan birini görmeniz sizin de bu davranışı istem dışı tekrarlayarak çevrenizdekilere bulaştırmanız için yeterli. Bu durum, davranış bilimi üzerine çalışan araştırmacıların uzun yıllar dikkatini çekmiştir. Peki, gerçekte ne oluyor da kaşınan birini görmemiz bizde de aynı davranışı tekrarlama hissini oluşturuyor?
Bulgular, bulaşıcı davranışların yalnızca insanlarda değil, birçok canlıda da bulunduğunu gösteriyor. Geçtiğimiz günlerde Science’da yayınlanan çalışmada araştırmacılar, fareler üzerinde yaptığı deneylerde bu davranışın farelerde de mevcut olduğunu gözlemlediler. Deneylerde kullanılan fareye video aracılığı ile sürekli kaşınan bir başka farenin görüntüsü izletildi. Fare, kendisine izletilen videodaki kaşınan fareyi görür görmez saniyeler içerisinde aynı kaşınma davranışını sergiledi. Bunun üzerine, kaşınan fare videosunu izleyen farenin, hangi beyin bölgesindeki sinirlerin aktif olduğunu inceleyen araştırmacılar; uyku-uyanıklık ve biyolojik saatten sorumlu olan suprachiasmatic nucleus (SCN) bölgesindeki sinirlere ulaştılar.
İlerleyen deneylerde SCN bölgesindeki sinirlerin; fareler bulaşıcı kaşınma davranışını sergilemeden önce bir sinir hücresi proteini olan GRP (gastrin realising peptide) salgıladıkları anlaşıldı. Daha önceki araştırmalarda, GRP’nin kaşınma davranışının oluşmasını sağlayan deri ve omurilik arasındaki bağlantıda görev aldığı belirlenmişti.
Önceki bulgularla da örtüşen bu çalışma bulaşıcı kaşınma davranışının vücudun empati yoluyla veya fizyolojik nedenler ile oluşturduğu bir süreç olmadığı; aksine bireyin kontrolünün dışında beyine kodlanmış bir tepki olduğu belirlenmiş oldu.
Hazırlayan: Ali Akyıldırım
