Yeni bir çalışma, dışarıda vakit geçirmenin sağlığımızı nasıl etkilediğine ve doğanın hangi bölümlerinin diğerlerinden daha tedavi edici olabileceğine dair şaşırtıcı bilgiler içeriyor.
Şu anda bir kuş görüyor musunuz? Cıvıldayan bir kuş duyabiliyor musunuz? Eğer görüyor veya duyuyorsanız mental sağlığınızda bir artma olabilir.
Science gazetesinde yakınlarda yayınlanan bir çalışmada, kuşların yanında bulunmanın insanlara daha pozitif hissettirdiği bulundu.
İki hafta boyunca, çalışmanın katılımcılarından bir akıllı telefon uygulaması üzerinden günde üç kere bir anketi doldurmaları istendi. Onları çevreleyen ortam ve mental durumları hakkında katılımcılara sorular soruldu. Uygulamadan elde edilen veriler fark edilebilir bir eğilimi gösteriyordu: Kuş gören katılımcılar daha iyi bir modda olduklarını bildiriyorlardı.
Çalışma, dışarı çıkmanın beynimiz için iyi olduğunu giderek daha da fazla destekliyor. Bu yüzden de bilim insanları doğanın hangi yönlerinin en iyileştirici olabileceğiyle alakalı daha fazlasını bilmek istiyor.
Bu çalışmaya dahil olmayan Kanada Trent Üniversitesi’nde psikolog olan Lisa Nisbet, “Bu türde bir çalışma insanların kuşlar gibi doğa unsurlarıyla günlük deneyimlerinin aslında nasıl da onarıcı olabileceğini anlamamıza yardım ediyor.” diyor.
Neden Kuşlar İnceleniyor?
Bu makalenin yazarlarından biri ve Londra King’s Üniversitesi’nde psikolog olan Andrea Mechelli kendini tesadüfi bir şekilde doğal dünyayı incelerken buldu.
Mechelli, “Doğaya odaklanmış belirli bir gündemim yoktu. Doğanın güçlü bir etkisinin olduğunu göstereceğimizi bile düşünmüyordum.” diyor.
Bunun yerine Mechelli, şehirde yaşayan insanların özellikle psikoz gibi mental hastalıklara neden daha fazla eğilimli olduğunun cevabını araştırıyordu. 2015’te Urban Mind adında kullanıcıların çevrelerindeki motifi araştırmak için bir akıllı telefon uygulaması yarattı. İnsanların yaşadıkları şehirler ne kadar kalabalıktı? Semtlerinde güvende hissediyorlar mıydı? Ağaçları görebiliyorlar mıydı?
Mechelli bu konuda, “Keşfettiğimiz ilk şey doğanın çok güçlü bir etkisinin olduğuydu,” diyor. Daha sonra meslektaşlarıyla birlikte, doğanın bazı yönlerinin diğer şeylerden de daha faydalı olup olamayacağını merak ettiler.
Ağustos ayında, kanallar ya da nehirler boyunca yürümenin olumlu etki yarattığını gösteren bir çalışma yayınladılar. Yaban hayatının etkisi üzerinde çalışmak için de hem kırsal hem de kentsel alanda bulunmaları özelliğinden dolayı kuşlara yöneldiler.
Peki Kuşlar Nasıl Daha İyi Hissettiriyor?
Bazıları profesyonel kişiler tarafından tanısı koyulmuş depresyona sahip olan çoğu Avrupa ve Birleşik Krallık’tan olan toplamda 1292 katılımcı bu çalışmada yer aldı.
Günde üç kere, uygulama tarafından kullanıcılara bildirim gönderildi: Kuşları görüyor veya duyabiliyor musunuz? Mutlu mu üzgün mü hissediyorsunuz?
Mechelli topladığı verilerle, etrafta ağaç ve suyun varlığı faktörünü ortadan kaldırırken bile, kuşların etrafta olmasıyla refahta gözle görülür bir artış olduğunu gösteren istatiksel bir veri paylaştı. Mental sağlığa olan yararı hem depresyon tanısı konulmuş insanlarda hem de herhangi bir mental hastalık tanısı konulmamış insanlarda geçerliydi.
Mechelli, doğanın tam bir tedavi olmadığını belirtiyor. Örneğin eğer katılımcılar semtlerinde güvende hissetmediklerini belirtirlerse, ağaçların ve kuşların varlığı refahlarına katkı sağlamıyor.
Doğa Bir Tedavi Planı Olarak Kullanılabilir
Bilim insanlarının doğanın aşırı yüklenilmiş zihinlerimize neden yatıştırıcı bir merhem olabileceğiyle alakalı iki temel teorisi var. İlk teori, homo sapienslerin doğada evrilmesi yüzünden kentsel çevrelerin sürekli olarak arka planda strese sebep olmasıyla alakalı.
Harvard’da çevre sağlığı bilimcisi olan Peter James, “Stresten doğal yollarla kurtulabiliriz çünkü biz bunun için evrimleştik. Biz insanlar olarak doğayı seviyoruz çünkü olmamız gereken yer burası” diyor.
İkinci teoriye de dikkat restorasyonu teorisi deniyor. İlk teoriye benzer bir şekilde, günlük yaşamın sürekli stresinin yoğun odaklanmaya sebep olduğunu teorileştirir. Doğa, bu odağı ayırmamıza ve daldan dala uçan bir kuşu izlerken bir tür açık gözlü meditasyon yapmamıza izin verir.
Nedeni ne olursa olsun; ağaçların, akarsuların veya kuşların ruh halini nasıl etkilediğini bilmek, tedaviyi sağlayanların doğayı tedavileriyle harmanlamalarına yardımcı olur.
İlk olarak 1984 yılında yayınlanan bir çalışmada görüldü ki ameliyat olmuş hastaların eğer odaları doğa manzaralıysa daha az ağrı kesici kullanıyor ve daha kısa sürede iyileşiyorlardı. COVID-19 karantina alışkanlıklarına bakan bir başka çalışma, doğada zaman geçirenlerin daha az depresyon, endişe ve stres bildirdiğini buldu.
Mechelli; Londra’daki klinik pratiğinde, erken müdahale terapilerine odaklanarak sıklıkla gençlerle çalışıyor.
Hazırlayan: Ceren Çinkılıç
