Çernobil Nükleer Santrali’nde meydana gelen korkunç kaza, dünyanın en büyük çevre felaketlerinden biri olarak tarihe geçti. Peki ya, bu kazanın enkazı doğayı nasıl etkiledi?
Çernobil, Ukrayna, Polonya ve Beyaz Rusya sınırındaki Pripyat şehrinde yer almaktadır. Pripyat, 4 Şubat 1970 tarihinde Çernobil Termik Santraline hizmet vermek üzere kurulmuş bir şehirdir. Çernobil bilindiği üzere; inşaat işçileri, mühendisler, atom bilimciler ve personellerin çalıştığı bir santraldir. Bu santralde ne yazık ki dünya tarihine geçen korkunç bir kaza meydana gelmiştir…
26 Nisan 1986’da Ukrayna’nın Pripyat kentindeki Çernobil Nükleer Santrali’nin 4 numaralı reaktöründe nükleer bir kaza meydana gelmiştir. Reaktör tasarımındaki insan hataları ve olumsuz yönler, kazanın oluşumunda büyük rol oynamıştır. Çernobil Nükleer Santrali 4 numaralı reaktörlerinde gerekli olan güvenlik konteynerinin olmaması, çekirdeğin erimesiyle ortaya çıkan radyoaktivitenin çevreye yayılmasına neden olmuştur. Patlama sonucunda çok miktarda radyoaktif madde yayılmıştır. Bu felaket, çevreye şimdiye kadar kaydedilen en büyük kontrolsüz radyoaktif salınımı üretmiştir. Bu nedenle Çernobil Nükleer Santrali’nde meydana gelen patlama dünyanın en büyük çevre felaketi olarak tarihe geçmiştir. Toprak kirliliğinden hava kalitesinin bozulmasına kadar birçok çevresel tehdit oluşturmaktadır.
Peki, Çernobil Santrali’nin çevreye verdiği zararlar nelerdir? Çernobil Nükleer Santrali’ndeki patlamada çıkan yangın 10 gün sürmüştür. Bu durumda havaya salınan stronsiyum ve plütonyum radyasyon toplarının çoğu, boyutları nedeniyle tahrip olan 100 km’lik bir alanda birikmiştir. Radyoaktif gazlar ve yakıt partikülleri bölgedeki oksijen seviyesini düşürerek ciddi hava kirliliğine neden olmuştur. Patlamada çıkan yangının 10 gün boyunca söndürülmemesi ve atmosferde kuvvetli rüzgarların bulunması nedeniyle dumanın çevreye yayılmaya devam etmesi radyoaktif serpintiyi Batı Avrupa ve İskandinavya’ya doğru sürüklemiştir. Yani bu felaket yalnızca Ukrayna sınırlarında kalmamıştır… Bu kirli radyoaktivite dolu hava kütleleri atmosferde salınmaya devam ederken yağmurun etkisiyle toprağa karışmıştır. Böylece toprağa yüksek miktarda radyasyon geçmiştir. Topraklar, ağaçlar ve çimenler kazadan oldukça etkilenmiştir. Ukrayna HidroMeteoroloji Enstitüsü, radyoaktif kirliliğin ne kadar ve ne ölçüde yayıldığını anlamak için topraktan ve sudan örnekler alarak Çernobil’de çalışmak üzere çevre bilimcileri görevlendirmiştir. Tüm çalışmalar sonucunda, ormanlardaki birçok ağacın öldüğü tespit edilmiştir. Bu ne yazık ki doğa için ciddi bir zarardır. Aynı zamanda orman gıda ürünlerinde yüksek oranda radyosezyum bulunmuştur. Elbette bugün Çernobil ve çevresi yaşama kapalıdır. Çernobil resmen hayalet bir şehir haline gelmiştir. Bu korkunç kazadan tüm dünyanın çıkaracağı dersler vardır. Santrallerin güvenliği hem insanlık hem de tüm evren için hayati önem taşımaktadır.
Çernobil Nükleer Enerji Santrali’nin Olduğu Bölge İnsanlık ve Çevre için Hala Büyük Bir Tehdit
Çernobil Nükleer Santral felaketi elbette etkisini tam anlamıyla yitirmemiştir. Havadaki radyoaktiviteye maruz kalacak ve bundan kesinlikle zarar görecek olan Çernobil yakınlarında yaşayan insanlar için de önemli bir tehdittir. Çernobil felaketinden etkilenen bu insanlar, sağlık eşitsizlikleriyle de karşı karşıya kalmışlardır. Çernobil felaketinin yaşandığı Pripyat şehri ve şehre yakın yerleşim birimleri bugün hala kısmen kapalıdır. Felaketin etkileri nedeniyle yüz binlerce çocuğun engelli olarak dünyaya geldiği ve Çernobil’e yakın bölgelerde kanser vakalarının arttığı iddia edilmektedir. Son olarak Çernobil faciasında çok çeşitli adaletsizliklerden söz edilebilir. Bugün bile Çernobil faciasının yaşandığı bölge, yaşanabilir bir şehir değildir. Sonuç olarak Nükleer enerjinin olduğu yerde kaza olmaya devam edecektir.
Hazırlayan: Dilanur Akbaba
