İnsan zihni bilmecelerle dolu bir sır perdesidir. Bu serimizde insan psikolojisinin derinlerine inerek bu perdeyi biraz aralamaya çalışacağız. Sizin için bu yazımızda rüyalara dair bilmeniz gereken her şeyi derledik.
Rüya Nedir?
Rüya, uyku sırasında ortaya çıkan halüsinasyonlardır ve çoğunlukla hatırlamanın zor olduğu REM (Hızlı Göz Hareketi) uykusu sırasında meydana gelir. Rüyaların doğası ve amacı hala tam olarak anlaşılamamış olsa da neden rüya görüğümüze dair yaygın olan bazı teoriler vardır.
Terapist rüyalar: Duygusal bağlantılar kurma yeteneğine sahip beyin bölgelerinin etkisiyle, hayatınızdaki duygusal dramalarla yüzleşmenin bir yolu olarak işlev görürler.
Savaş ya da kaç eğitimi rüyaları: Rüyaların “amigdala” ile ilişkili bölgeleri aktive etmesi ve insanı tehditlere karşı hazırladığına ilişkin bir teoridir. Amigdala, beynin hayatta kalma içgüdüsü ve savaş ya da kaç tepkisi ile ilişkili kısmına verilen addır. Bu kısmın uyku sırasında uyanık olduğunuz zamana göre daha aktif olması sebebiyle beyninizin sizi bir tehditle başa çıkmaya hazırlamasının bir yolu olduğu düşünülür. Ayrıca REM uykusu sırasında sinir sinyalleri kasları gevşeterek rüyalarınızdaki hareketlerinizi engeller. Bu sayede uykunuz sırasında koşmaya veya yumruk atmaya çalışmazsınız.
İlham perisi rüyalar: Rüyalar yaratıcı düşünceleri teşvik etme işlevi görebilir. Mantık filtresi olmadan, rüyalar yaratıcı akışı engellemeden fikirlerin serbestçe gelişmesine izin verebilir.
Hafıza yardımcısı rüyalar: Yeni bir bilgi öğrendikten sonra uyursanız, bu bilgiyi uyumadan hatırlamanız istendiğine kıyasla daha iyi hatırlayabilirsiniz. Rüyaların hafıza depolamayı ve hatırlamayı nasıl etkilediği henüz net olarak anlaşılamamakla birlikte beynin önemli bilgileri daha verimli bir şekilde depolamasına yardımcı olduğu düşünülmektedir.
Rüyaları Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Sağlık koşulları: Rüyalar üzerindeki en büyük etkilerden biri de ne kadar süre uyuduğunuzdur. Bir veya daha fazla gece uykusuz kalmak sonunda REM uykusuna geçtiğinizde beyninizin bazı kısımlarını çok daha aktif hale getirebilir. Huzursuz geceler geçirdiyseniz muhtemelen daha canlı rüyalar görürsünüz ve bu rüyaları hatırlama olasılığınız daha yüksektir. Ayrıca hamilelik durumunda artan hormon üretimi beynin düşünceleri ve duyguları işleme biçimini etkilediğinden genellikle daha yoğun rüyalar görülmesine yol açar.
Bazı ruh sağlığı bozuklukları veya ruh hali ile ilgili durumlar da rüya kalitesini etkileyebilir. Ayrıca antidepresanlar ve antipsikotikler de dahil olmak üzere bu durumlara yönelik ilaçlar kabus görme riskini attırır.
Gıdalar: Tüketilen gıdaların gördüğünüz rüyanın içeriğini etkilediğine dair kesin kanıtlar olmamakla birlikte bazı gıdaların rüyalarınızı daha iyi hatırlamanıza sebep olabileceği düşünülmektedir. Ayrıca gece boyunca sık sık uyanmanıza neden olan yiyecekler, REM aşamasında daha sık uyanmanıza neden olabilir. Bu durum rüyalarınızın hatırlanma olasılığını arttırır.
Günlük aktiviteler: Egzersiz yapmak daha hızlı uykuya dalmanıza ve derin uykuda daha fazla zaman geçirmenize yardımcı olur. Aynı şekilde günlük stresin etkili bir şekilde yönetilmesi yatağa taşınan stres ve kaygı olasılığını azaltarak kabusların azalmasına ve uyku kalitesinin artmasına yardımcı olur.
Görülen Rüyaları Hatırlamak İçin Neler Yapılabilir?
Rüyaların hatırlanmasının zorluğunun temel nedenlerinden biri, rüya sırasında hafıza ile ilişkili beyin kimyasalının ve hatırlamayı destekleyen beyin elektriksel aktivitesinin en düşük seviyelerde olmasıdır.
Rüyalarınızı hatırlamanıza yardımcı olabilecek iki yol vardır. Bunlar biri, uykuya dalarken kendinize rüyanızı hatırlamak istediğinizi söylemenizdir. Eğer son düşünceniz buysa muhtemelen hafızanızda hala taze olan bir rüyayla uyanırsınız. İkincisi ise yataktan kalkmadan veya başka bir şey düşünmeden rüyanıza dair sahip olduğunuz görüntülere ve anılara odaklanarak yatağınızın yanındaki bir not defterine veya akıllı telefonunuza bunları yazmak olacaktır. Bu yöntemler sayesinde rüyalarınızı çok daha kolay hatırlayabilirsiniz.
