Bir çalışmada psikologlar katılımcılardan klasik bir hafıza oyunu olan kart eşleştirme oyununu oynamalarını istiyor. Katılımcıların yarısının oyun esnasında not almasına izin veriliyor, öbür yarısına verilmiyor. Sonra ne oluyor dersiniz?
Çalışmaya göre not almak hatırladığımız şeyleri azaltıyor. Beklenenin aksine bilgileri not etmek onların belleğimizden çıkarılmasına neden oluyor. Görünen o ki yazdıklarımızı kasıtlı olarak unutuyoruz.
Kart Eşleştirme Oyunu
Not almanın hafıza üzerindeki etkisini incelemek isteyen psikologlar, katılımcılardan Türkçe’de kart eşleştirme oyunu olarak bilinen bir hafıza oyununu oynamalarını istiyor.
Bir paket kart, kapalı olarak masanın üzerine diziliyor. Her katılımcı iki kartı çeviriyor ve üzerindeki sayıların veya resimlerin eşleşip eşleşmediğine bakıyor. İki eşleşen kartı bulan oyuncu o kartları alıp kendi önüne koyuyor. Bu sırayla tekrarlanıyor ve en çok kart çiftini eşleştiren katılımcı oyunu kazanıyor.
Çalışma esnasında katılımcıların yarısının kartların bulunduğu bölgeyi not almasına izin veriliyor; diğer yarısıysa oyuna not almadan devam ediyor.
Bunun ardından oyuncular kartların yerleri ve üzerindeki işaretler konusunda küçük bir teste tabi tutuluyorlar. Ancak araştırmacıların katılımcılara önceden söylemedikleri sürpriz bir hamleleri var. Bu aşamada, not almasına izin verilen grubun notları ellerinden alınıyor ve sorulara notlarından faydalanmadan cevap vermek durumunda kalıyorlar.
Memory&Cognition’da yayınlanan makalenin yazarlarından biri, not alan grup oyun esnasında daha aktif ve özenli olduğu için bu grubun kartların yerlerini ve içeriklerini hatırlamada daha iyi olacaklarının tahmin edilebileceğini söylüyor. Ancak araştırma bunun tam tersini gösteriyor.
Söz konusu araştırmacı bu durumu da şöyle açıklıyor: “Not alan gruptaki katılımcılar diğer gruptakilere göre önemli ölçüde daha az şey hatırladılar. Bu sonuçlar, not alan gruptakilerin kartların nerede olduğu bilgisini kasıtlı olarak unuttuklarını gösteriyor”.
Bunun nedeni beynimizin kendisine şöyle demesi. ’”Bu bilgiyi not aldım, artık hatırlamama gerek yok!”. Araştırmacı bu durumu şöyle bir örnekle ifade ediyor: “Günlük görüşmelerini ajandasına not alan biri gibi, not alan katılımcılar da harici bir bellek gibi kartların yerleri hakkında aldıkları notlara güvendiler”.
Bu yüzden özellikle notlarınızı kaybetme ihtimaliniz varsa neyi not aldığınıza dikkat edin!
Kaynak Makale: Memory & Cognition
Hazırlayan: Sabriye Pamukçu
