Anksiyete çocuklarda yaygındır. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda daha da yaygındır. Ebeveynlerin normal endişeyi anksiyeteden nasıl ayırabilecekleri ve ailelerin bunu yönetmek ve tedavi etmek için neler yapabileceklerine dair yazımıza göz atın!
Lili hep endişeli bir çocuktu. Anaokuluna gitmek için annesinden ayrılmaktan nefret ediyordu. Bu, birinci sınıfa başladığında daha da kötüleşti. Annesi evden her ayrıldığında, yalnız bırakılacağından endişeleniyordu ve bütün bu duyguları çok güçlü hissediyordu. Öfkelendiğinde bağırmak ve bir şeyleri yumruklamak istiyordu. Okul arkadaşları onu tuhaf ve kıskanç buluyordu. Sevdiği herkesin en yakın arkadaşı olmak istiyordu. Arkadaşları ona haber vermeden teneffüse çıktığında, içinde çok büyük bir korku hissediyordu. ‘’Ya artık beni sevmiyorlarsa?’’
Çocuklarda Kaygı Yaygındır
Kaygı, akademik başarıya, arkadaş edinmeye ve günlük aktivitelere müdahale ettiğinde bir bozukluk haline gelir. Genel popülasyondaki çocukların yaklaşık yüzde 15’i ve DEHB (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu)’li çocukların yaklaşık yüzde 25’i, çocukluklarının bir döneminde anksiyete bozukluğu yaşarlar. Anksiyete bozukluğunun nedenlerini ve katkıda bulunan faktörleri bulmak ve başarılı bir tedavi planı uygulamak zorlu bir iştir.
Kaygı genellikle ailelerde ortaya çıkma eğilimindedir. Ancak endişeli davranışın ne kadarının genetik, ne kadarının öğrenildiğini belirlemek zordur.
Korkuya Karşı Kaygı
Korku ve kaygıyı ayırt etmek önemlidir. Tanım olarak kaygı; temelsiz, endişeli bir korkudur. Kaygılı bir kişi, belirgin bir sebep olmadan korkunç bir şeyin olmak üzere olduğunu hissedebilir. Öte yandan korku, gerçek tehditlere karşı normal bir tepkidir. Zorbalığa uğradığı veya başarısız olduğu için okula gitmekten korkan bir çocukta herhangi bir bozukluk yoktur. Ancak endişeli insanlar her zaman korkarlar.
Çocuklarda Kaygı Nasıl Görünür ve Neler Yapılabilir?
Anksiyete bozukluğu olan çocukların yaklaşık yüzde 25’inde DEHB vardır. Birçok ebeveyn ve klinisyen, ilaç kullanmanın çocuğun kaygısını daha da kötüleştireceğinden korkar. Bunun tersi birçok araştırma ile ispatlanmıştır. Araştırma ve klinik deneyimler, en iyi sonuçların Bilişsel Davranışçı Terapi (CBT) ve ilaç kombinasyonu ile elde edildiğini göstermektedir. 23 çalışmanın yakın tarihli bir incelemesi, ilaçların DEHB ve kaygısı olan çocukların çoğunda endişeyi önemli ölçüde azalttığını buldu. Endişeli insanlar dünyayı tehdit edici olarak görürler ve sürekli tetiktedirler. Küçük veya hayali zorluklara felaket tepkileri verirler. Bilişsel davranışçı terapi, insanların bu çarpık yolu tanımasına yardımcı olur.
Tedaviden Sonra Lili
Lili’nin korkularına ve duygu düzensizliklerine yol açan bozukluklar bir psikiyatrist tarafından tespit edildi. Ebeveynlerinin desteği ve davranış terapisti ile kurduğu ilişki sayesinde daha az endişeli biri olmuştu. Spor kariyerinin yanı sıra akademide de başarı göstermeye başlamıştı. Arkadaşları ve ailesi ile sağlıklı ilişkiler kurmayı öğrendi. Kaygı ve öfkesini kontrol etme konusundaki yeni yeteneğinden ve genel performansından büyük gurur duyuyordu.
Endişeli Ebeveynler Daha Az Tedavi Ediliyor
Bir çocukta anksiyete tedavisinin önünde iki büyük engel vardır. Anksiyete bozuklukları genetiktir ve hastanın çocuğunun da durumdan etkilenmesi muhtemeldir. Endişeli ebeveynler genellikle çocukları için hemen bir şeyler yapılmasını talep ederler, ancak genellikle bir tedaviyi kabul edemeyecek kadar da korkarlar.
“Ya kötü bir şey olursa?’’ düşüncesiyle hiçbir şey yapmazlar. Herhangi bir değişiklik, hatta daha iyisi için değişiklik, anksiyete bozukluğu olan bir kişiyi korkutabilir. Eylemin kendilerini daha iyi hissettireceğini ummak ile değişimin kendilerini daha kötü hissettireceği korkusu arasında sıkışıp kalırlar. Bu ikilemle boğuşurken hiçbir şey yapamazlar. Duruma daha hakim hissetmenin bir yolu olarak, ebeveynler katı ve kontrolcü olabilir. Bu, terapistle mücadelelerine yol açacaktır. İronik olarak, kendi kaygılarını yönetme girişimleri çocukları için anlamlı bir tedaviyi engelleyebilir.
Hayatı kendisi ve çocukları için zorlaştıran, ancak bu denli büyük bir değişime de hazır olmayan ebeveynler için, uygulanabilir Bilişsel Davranış Terapisi yöntemlerini açıklayan bir kitap önerisi:
Hazırlayan: Kübra Bektaş
