Doğanın ve yaşadığımız çevrenin genel sağlığımıza ve psikolojimize olan etkileri ve bu hususta yapabileceklerimiz için yazımıza göz atabilirsiniz.
Çevre psikolojisi nedir? Çevre psikolojisi ne hakkında araştırmalar yapar? Çevre psikolojisi bireylerle onların yapılı ve doğal çevreleri arasındaki ilişkiyi inceleyen bir disiplindir. Çevre psikolojisi, çevrenin insan deneyimlerine, davranışlarına ve sağlığına olan etkisini; insanın çevreye olan etkisini (çevreci davranışı) ve çevreci davranışı artırmanın yollarını araştırmaktadır. Çevre psikolojisinin başlangıcı çok da eski tarihlere dayanmamaktadır. Lewin’in 1951 yılında yayınladığı çalışmasında yaptığı “insan davranışları ancak bireyi bağlam içinde ele alarak anlaşılabilir” vurgusu çevre psikolojisi açısından oldukça önemliydi. Hatta Barker’a göre davranışın gerçekleştiği ortama ilişkin bilgi, davranışı gerçekleştiren kişinin kişilik özelliklerinden daha belirleyicidir.
Hiç kuşku yok ki yaşadığımız çevre davranışlarımızı etkilediği kadar yüklendiğimiz stres seviyemizi de etkilemektedir. Çevresel stres faktörleri olarak gürültü, kalabalık, trafik sıkışıklığı, düşük muhit ve konut kalitesi gibi etkenleri sayabiliriz. Bu faktörler içinde trafik sıkışıklığına ayrı bir parantez açmak isterim. Yapılan çalışmaların sonucuna göre sürekli olarak trafik sıkışıklığına maruz kalmak bireylerde birikmiş yorgunluk oluşmasına sebebiyet vermektedir.
Peki artık sık sık duyduğumuz ve hayatımızın bir parçası haline getirmemiz gereken bu sürdürülebilirlik kavramı nedir? Öncelikle şunu söylemek gerekir ki sürdürülebilirlik sadece çevresel bir kavram değildir. Sürdürülebilirlik, gelecek nesillerin kendi ihtiyaçlarını karşılama kabiliyetinden ödün vermeden kendi ihtiyaçlarımızı karşılamaktır. Tüm canlılar olarak doğal kaynakların yanı sıra sosyal ve ekonomik kaynaklara da ihtiyacımız vardır ve sürdürülebilirliğin çoğu tanımında geçen sosyal eşitlik ve ekonomik kalkınma ile ilgili endişeler de sürdürülebilirlik kavramının içinde yer almaktadır. Sürdürülebilir kaynakları kullanmak çevre kirliliğinin, küresel ısınmanın, doğal afetlerin önüne geçmek için yapılması gerekenlerin başında gelmektedir. Tüketimi azaltmak, atıklarımızı azaltmak gibi artık sıklıkla duyduğumuz ve hiç zaman kaybetmeden uygulamamız gereken önlemler de sürdürülebilirliğin içinde yer almaktadır. Değineceğimiz son kısım olan doğanın sağlık üzerine etkilerine gelecek olursak ilk önce sağlığın tanımını yapmayı uygun buluyorum. Sağlık yalnızca hasta olmama durumu değildir. Bunun yanı sıra fiziksel, zihinsel ve sosyal olarak komple bir iyi oluş halidir. Ulrich’in 1984 yılında yaptığı yayın, bizlere doğa ile iç içe olmanın insan sağlığını olumlu yönde etkilediğini gösteren ilk yayındır. 2016 yılında yapılan doğal çevreye gösterilen psikofizyolojik tepkileri inceleyen bir araştırmanın sonuçlarına göre doğal çevrenin bilişsel işlevler ve Restoratif yaşantı üzerinde olumlu etkileri bulunmaktadır. Bu çalışmalar gibi birçok çalışma da doğanın insan sağlığı üzerindeki olumlu etkisini destekler niteliktedir.
Tüm bunların sonunda şunları söyleyebilirim ki bilimsel çalışmalarla da sağlığımız üzerindeki olumlu etkileri kanıtlanmış doğaya karşı insanlar olarak çok acımasız davranmaktayız. Onu her koşulda koruyup kollamamız gerekirken bizler hiç düşünmeden hareket edip doğayı katletmeye devam ediyoruz. Bu gidişat tersine dönmezse ileriki nesillere hiç de sağlıklı bir dünya bırakamayacağız. O yüzden bu yazıyı okuyan herkesten birkaç isteğim var. Gelin bugün enerji tüketimimizi, su tüketimimizi azaltmaya çalışalım. Çöp kutuları yerine geri dönüşüm kutularını kullanalım. Tek kullanımlık plastikleri hayatımızdan çıkaralım. Bireysel olarak herkes küçük de olsa bir adım attığında işte o zaman dünya daha yaşanılabilir ve daha sağlıklı bir yer haline gelecektir.
View through a window may influence recovery from surgery
Where Does Community Grow?: The Social Context Created by Nature in Urban Public Housing
Hazırlayan: Burak Engür
