Deprem bölgesindeki çocuklar için orada bulunan öğretmenlerin kullanabileceği, tamamen materyalsiz tasarlanmış etkinlik planları ve oyunlar…
Giriş
Deprem bölgelerinde temel ihtiyaçlar bile bulunamazken çocukların etkinlikler ve oyunlar sırasında kullanabileceği oyuncak ve materyallerin tedariği her zaman mümkün olmuyor. Bu sebeple çocukların gelişim alanlarına olumlu yönde hitap eden ve materyal kullanımı gerektirmeyen etkinlikler hazırladık.
Çak Bir Beşlik
Deprem bölgelerindeki çocuklar biz oradan ayrılsak bile uzun süre aynı ortamda yaşayabilir. Öğretmenler bu noktayı da de alarak çocuklara sevgi, dostluk, özgüven değerleri ile yapılandırılmış bir etkinlik sunabilirler. Burada amaç, çocukların da bu belirsiz zaman diliminde birbirleriyle iletişim ve güvenli bağ kurmasını sağlamaktır.
Öğretmen çocukların daire şeklinde oturmalarını sağlar. “Sizden bir tane daha var mı?” “Aranızda kopyası olan var mı?” gibi sorularla dikkat çeker. Cevapları dinledikten sonra her insanın aynı olmadığını, hepimizin birbirinden farklı özelliklere sahip olduğunu, birbirimizi farklılıklarımızla kabul edebileceğimizi ve bunun yönteminin sevgi olduğunu anlatır. Eğer etkinlik küçük bir yaş grubuyla ilerliyorsa ikizlerin bile birbirinden farklı olacağını, karakterlerinin, düşüncelerinin benzemeyebileceğinden bahsedilir.
Ardından öğretmen, çocuklara “Bugün herkesin hem kendinde hem arkadaşında sevdiği bir özelliğini (fiziksel özellik, kişisel özellik, gülüş, saç rengi…) söyleyeceğiz, ardından arkadaşımıza çak yapacağız “ der. (Kendimde kahverengi gözlerimi seviyorum ve arkadaşımın beni güldürmesini seviyorum…) Eğer kendinde ya da arkadaşında sevdiği özelliğini paylaşmakta zorlanan çocuk varsa öğretmen açık uçlu sorularla çocuğun bulmasını sağlar. Etkinlik bu şekilde devam eder. Ardından öğretmen, çocuklara “Sev Kardeşim” adlı şarkıyı öğretir.
Benim Adım Nane
İsim öğrenmeye, kendimizi takdim etmeye yönelik bir geçiş etkinliği güzel bir başlangıç niteliği taşır.
Öğretmen, çocuklara kendini tanıtır. Neşeli bir şekilde ismini söyler. Daha sonra çok sevdiği bir oyun olduğunu ve çocuklara ona katılıp isteyip istemeyeceklerini sorar. Öğretmen, en sevdiği oyunun kendi adını söyledikten sonra adının baş harfiyle başlayan herhangi nesne söylemek ve söylenen şeyin taklidini yapmak olduğunu söyler. (Nisa, nane, nane taklidi…) Bu şekilde sırayla etkinlik ilerler.
Benim Evim Bu Dünya
Deprem bölgeleri, hem farklı ülkelerden göçen çocukların hem de ülke içinde farklı azınlıklara mensup çocukların yaşaması çok muhtemel olan illerdir. Bu sebeple öğretmenler kültürel etkinlikler de yapabilir. Çocuklar bulundukları ortama ait hissedebilir. Getirdikleri yaşantıya saygı duyulduğunu düşünmeleri onlar için motivasyon olabilir.
Öğretmen, çocuklara daha önce kültür, gelenek gibi sözcükleri duyup duymadıklarını sorar. Çocuklara herkesin bir kültürü olduğunu, bu kültürü ailemizden, yaşadığımız yerden alabileceğimizi, herkesin kendine ait getirdiği kültürün birbirinden farklı olabileceğini, farklı kültürlerin hayatımıza renk katacağını anlatır. Daha sonra çocuklara kendilerine ait kültürel bir eşyaları, kıyafetleri, düzenli arkalıklarla yaptıkları bir aktivite olup olmadığını sorar. Öğretmen kendi hayatından örnekler vererek başlar ve bir sohbet havası yaratır.
Daha sonra öğretmen, çocuklara “Sizce dünya ne kadar büyüktür?” “Dünyadaki her çocuk bizim gibi mi yaşar?” “Bizim gibi mi giyinir?” “Bizim yediğimiz şeyleri mi yer?” “Bizim dilimizde mi konuşur?” “Biz hepimiz aynı dili mi konuşuruz?” gibi sorular sorar ve sohbetin akışını sağlar. Öğretmen sorulardan sonra dünyada bizim kültürümüzden çok farklı kültürler olduğundan bahseder. Hem bizim birbirimizden farklı olabileceğimizi, hem de dünyadaki diğer çocukların bizden farklı olabileceğini söyler. Yaşam şekillerinin, yemek şekillerinin , kıyafet şekillerinin bizden farklı olabileceğini örneklerle anlatır. (Uzakdoğu’da yemek yerken kullanılan hashi çubuklar, Afrika’da giyilen geleneksel kıyafetlerin çok renkli olması…)
Öğretmen konuyla alakalı bir şarkı yazdığını ve çocuklarla söylemek istediğini söyler. “Benim Evim Bu Dünya” adlı şarkıyı söylerler. El, ayak kullanarak ritim çalışması yapılır.
Kimi yaşar soğukta
Kimi çok çok uzakta
Farklı hepsinin dili
Gözleri ve tenleri
Renkli kıyafetleri
Ve benzemez evleri
Ama hepsi çocuktur
En sevdiği şey oyundur
Hepimiz el eleyiz
Her yerde beraberiz
Barış hayalimiz
Bu dünya bizim evimiz…
Orman Sakinleri
Çocukların drama etkinliklerinde çok eğlendikleri bir gerçektir. Materyalsiz bir drama etkinliği mümkün!
Hazırlık-Isınma
Öğretmen, bulundukları alanı bir ormana dönüştürmek istediğini söyler. Herkese bir rol verilir. (Birkaç tanesi ormana gelecek insanlar olmak üzere.) Çocuklardan rolleri hakkında düşünmeleri, o rolün neyi sevebileceğini, nasıl bir karakter olacağını bulmaları ve o şekilde donmaları istenir.
Canlandırma
Öğretmen, çocuklara “Bugün ormanda oldukça güzel bir gün. Hava güneşli, ağaçlar yemyeşil. Tüm hayvanlar çok mutlu ve beraber eğleniyorlar. Ben elimle alkış sesi çıkardığımda beraber eğlenmeye başlayabilirsiniz.” der ve çocukları izlemeye başlar. Öğretmen çocuklara beraber eğlenebileceklerini, ancak ormana gelecek insanlar hakkında dikkatli olmaları gerektiğini, çünkü o insanların ormanlarını kirlettiğini söyler.
Daha sonra öğretmen sırayla:
“Aa bakın bir aile geldi ve piknik yaptı. Çöplerini toplamadan gittiler.”
“Şimdi de bir arkadaş grubu geldi, birkaç tanesi kola şişelerini yere attı.” gibi cümleler kurarak çocukları izlemeye devam eder ve bir çözüm arayabileceklerini söyler. Hayvanlar alemi, birleşip bir çözüm bulana kadar(insanlarla konuşmak, beraber çöpleri toplamak) drama etkinliği devam eder.
Değerlendirme
Öğretmen, drama etkinliği hakkında açık uçlu sorular sorarak çocukların konuşmasını sağlar. Çocuklar bir orman sakinleri resmi çizer.
Hazırlayan: Nisa Kuvvetli
