Özellikle omurilik yaralanması olanlarda ve engellilerin hayatında çok önemli bir yeri olan, zaman içinde belirgin değişiklikler gösteren tekerlekli sandalyenin tarihçesini bu yazımızda sizler için derledik.
İlk tekerlekli sandalyenin ne zaman icat edildiği tam olarak bilinmese de bu icat tarih boyunca büyük değişiklikler geçirmiştir. 1595 yılında engelliler için özel olarak üretilen ilk tekerlekli sandalye, İspanya Kralı II. Philip için icat edilmiştir. Bu tekerlekli sandalyenin bacak kısmının ucuna küçük tekerlekler yerleştirilmiştir. Ayrıca Kral II. Philip’in bacaklarını uzatabilmesini sağlayacak bir platform ve rahat oturabilmesi için ayarlanabilen bir sırtlık eklenerek daha konforlu bir hale getirilmeye çalışılmıştır. O yıllarda kullanıcısı tarafından hareket ettirilebilen tekerlekli sandalyeler henüz üretilmediği için Kral II. Philip’in taşınabilmesi için büyük olasılıkla hizmetkarları görev almıştır.
Kullanıcısı tarafından hareket ettirilebilen ve bu icadın tarihinde devrim yaratan ilk tekerlekli sandalye ise 1655 yılında Stephen Farfler tarafından tasarlanmış ve icat edilmiştir. Bu sandalyeyi tamamladığı yılda belden aşağısı felçli olan 22 yaşındaki Stephen Farfler, sandalyeyi itmek için kullanılan tekerleğin her iki yanında ekli tutamaklara sahip, 3 tekerlekli bir şasi üzerine monte edilmiş sabit bir sandalye şeklindeki icadın tasarımını yapmış ve tamamlamıştır.
1783 yılında İngiltere’den John Dawson, büyük arka tekerlekleri ve küçük ön tekerleği olan bir tekerlekli sandalye tasarlamıştır. 19. yüzyılın başlarında çok fazla miktarda satılan ve o yıllarda oldukça popüler olan bu sandalye de kendisinden önceki tekerlekli sandalyelerin pek çoğu gibi başka birisinin yardımı ile hareket ettirilecek tekerlekli sandalyelerden olmuştur.
1800’lerde günümüzde kullanılan tekerlekli sandalyelere daha çok benzeyen ilk tekerlekli sandalyeler üretilmiştir. Yıllar geçtikçe tekerlekli sandalyeler daha az hacimli olmaya başlasa da tekerlekli sandalyeler 1932 yılına kadar kolayca taşınamamıştır. 1932 yılında mühendislik yapan Harry Jennings’in arkadaşı Herbert Everest için tasarladığı katlanır boru şeklindeki çelik versiyonlu tekerlekli sandalye sayesinde bu konuda büyük bir adım atılmıştır. Daha sonra bu iki arkadaş, tekerlekli sandalye sektöründe on yıllardır tekelleşmiş olan Everest ve Jennings şirketini kurmuşlardır.
İlk elektrikli sandalyeler ise, Kanada Gazi İşleri ve bir dizi gazi örgütü tarafından finanse edilen, Kanadalı mucit George Klein ve projeye başkanlık ettiği ekibi tarafından 1952 yılında II. Dünya Savaşı sonrasında yaralanan gazilere yardım etmek icat edilmiştir. O tarihten itibaren günümüze kadar tekerlekli sandalyelerin tasarımı boyut, ağırlık ve bireylerin ihtiyaçlarına göre sürekli gelişmiş ve yenilenmiştir. Gelecekte ise insan beyninden gelen nörolojik uyarılar sayesinde tekerlekli sandalyelerin hareket ettirilebileceği bazı insanlar tarafından düşünülmektedir.
