Siz de bu psikolojik işkenceye maruz kalmış olabilirsiniz! Çünkü, bir manipülasyon yöntemi olan Gaslighting’i en korkunç yapan şeylerden birisi buna maruz kalanların durumu anlamamaları.
Terim, adını Gas Light (Gaz Lambası) adlı 1938 yapımı bir filmden almaktadır. Filmdeki erkek karakter Gregory ve kadın karakter Paula beraber yaşar ve gaz lambasıyla aydınlanırlar. Gregory’nin Paula hakkında kötü planları vardır ve bu yüzden her gün gizlice gaz lambasını biraz kısmaya başlar. Paula başlarda bu durumu fark etmez ve durumdan şüphelenmez. Sonralarda, bir gün Gregory’e gaz lambasının eskisi kadar iyi aydınlatmadığını söyler fakat korkunç bir tepki alır. Gregory ona bağırarak delirmeye başladığını ve saçmaladığını söyleyerek Paula’nın psikolojisini bozmaya çalışır.
Gaslighting, bir kişinin veya bir topluluğun daha fazla güç elde etmek için karşısındaki kişiye düşündüklerinin gerçekliğini sorgulamasını sağlatan bir taktiktir. Bu yöntem düşünülenden çok daha yaygındır ve istismarcıların, diktatörlerin, narsistlerin ve kült liderlerin ortak tekniğidir. Üstelik bu yöntem, yavaş ilerleyen bir sürece yayıldığından, kurban beyninin yıkandığının farkına varmaz.
Ancak gaslighting kasıtlı manipülasyon olmak zorunda değildir. Bazıları sizi deli hissettirmek ve bu yolla sizi kontrol etmek isterler. Diğerleri ise, sadece böyle olduklarını kabul edemediklerinden onları yanlış anladığınızı düşünüp sizi suçlayabilirler. İnsanlar iyi niyetli olsalar bile sizi manipüle edebilirler. Bir gaslighterın manipülatif davranışlarının farkında olmaması bu durumu kabul edilebilir kılmaz – hala patolojiktir ve hala kendi sorumluluklarıdır.
Gaslighter’lar tipik olarak şu teknikleri kullanırlar:
1- Açıkça yalan söylerler.
2. Kanıtınız olsa bile, söylediklerini inkar ediyorlar.
3. Size yakın olan kişileri size karşı kullanırlar. Bir başka değişler, o kişileri cephanelik yaparlar.
4. Zamanla sizi yıpratırlar.
5. Hareketleri sözleriyle uyuşmaz.
6. Kafanızı karıştırmak için pozitif güçlendirme yaparlar.
7. Kafa karışıklığının insanları zayıflattığını bilirler.
8. Kafalarında kurdukları ”sinsi” planları vardır.
9. İnsanları size karşı yönlendirmeye çalışırlar.
10. Size ya da başkalarına deli olduğunuzu söylerler.
11. Size başkalarının yalancı olduğunu söylerler.
Gaslighterların kullandığı bu tekniklerin farkında olursak, bunu yapan kişilerin daha hızlı farkına varabilir ve kendimizi bu kişilere karşı koruyabiliriz.
Hazırlayan: Tutku Kaymaz
