Sık sık incinmiş mi hissediyorsunuz? Hayal kırıklığı yaşamınızın büyük bir kısmını kaplamaya mı başladı? Bir süredir kendi kendinizi suçlar halde misiniz? Olumsuz hissiyatınızın kaynağı, ilişki veya iletişim halinde olduğunuz bir narsist olabilir.
Bir Narsist Kendini Nasıl Belli Eder?
“Narsist” sözcüğü, narsistik kişilik bozukluğuna sahip bireyleri ifade eder. Gündelik dilde zaman zaman kendini fazlaca beğenen, kendini diğer insanlardan üstün gören, kibirli ve bencil insanlar “narsist” olarak betimleniyor olsa da, narsistik kişilik bozukluğu bütün bunlardan çok daha fazlasıdır. Narsistler, kendilerini görme ve algılama biçimlerinden öteye geçerek, karşılarındaki insanları olumsuz biçimde etkilemeye başlarlar ve süreç içinde onlarda travmalar yaratırlar. Üstelik bunu da çok sistemli bir biçimde yaparlar.
Narsistik kişilik bozukluğu ile ilgili yapılan çalışmalar gösteriyor ki narsistler:
• Kendilerini muazzam ölçüde önemserler ve kendi yeteneklerini ve başarılarını abartırlar.
• Sınırsız başarı, ihtişam, güç ve güzellik hayalleri içindedirler ve aşkı idealize ederler.
• Sürekli takdir edilme ihtiyacındadırlar. Hiçbir takdiri, beğeniyi abartılı görmezler, ama sürekli bu hususta bir eksiklik hissederler.
• Kendilerini biricik ve özel görürler; öyle ki, sadece yüksek statüden kişi ve kurumlarca anlaşılabileceklerini düşünürler.
• Empati duyguları olmayan bireylerdir. Karşılarındaki insanların duygularını ve ihtiyaçlarını düşünmezler.
• Kendilerine sürekli özel bir biçimde davranılmasını beklerler ve bu beklentileri zaman, mekân, karşılarındaki kişinin istekleri ve durumu fark etmeksizin sürer.
• Bireysel hedefleri doğrultusunda diğer insanları kullanırlar.
• Diğer insanları kıskanırlar ve insanların kendilerini kıskandıklarına inanırlar.
• Kibirlidirler, kibirli davranırlar.
• Amaçları doğrultusunda yalan söylemekten çekinmezler.
Narsistik İstismar
Narsistik istismar, narsistlerin insanlara duygusal ve/veya fiziksel şiddet uyguladıkları ve onlarda travma yarattıkları durumların tümünü anlatır.
Tanımlanması ve tespit edilmesi fiziksel şiddete göre daha zor olan duygusal şiddet; küçümseme, itham, suçlama, mahcup etme biçiminde, karşı tarafa kendini net bir biçimde kötü hissettiren davranışlar olabileceği gibi, sürekli bir talepkârlık, ölçüsüzce eleştirme, iğneleme gibi sınırları çok net anlaşılmayan rahatsız edici davranışlar da olabilir.
Narsistlerin, karşılarındaki kişileri tehdit etme, onlara öfkelerini açık bir biçimde gösterme ve onları cezalandırma eğilimleri de vardır.
Narsistler, istekleri doğrultusunda insanları yönlendirebilirler. Bunu yaparken zaman zaman, iltifat etmekten de çekinmezler. Süreç içinde, bu iltifatlara rağmen insanlar kendilerini küçük düşmüş hissedebilirler.
Narsistler, insanların gerçekliklerini çarpıtabilirler; öyle ki karşı taraf bir süre sonra kendi algılarına güvenemez hale gelebilir.
Narsistlerle Bir Arada Olmak
Amaçları doğrultusunda karşılarındaki insanları adeta bir araç haline getirebilen narsistler bir aile bireyi, arkadaş, duygusal partner ya da eş olabilirler.
Narsistik istismardan kurtulmanın en garantili yolu, narsist birey ile olan ilişkinin kesilmesi olsa da, bu bireylerin insanların hayatlarında bulunuş biçimleri ile ilgili olarak (narsist aile bireyleri gibi) bu durum her zaman mümkün olmayabiliyor.
Narsistlerle olan ilişkimizi sonlandırmanın mümkün olmamasının ya da çok zor olmasının sıklıkla rastlanan diğer nedenleri ise narsistlerin insanları kendilerine bağlayış biçimlerinde gizli. Narsistler, her zaman etraflarında kendilerine hayran olan insanların olmasını istedikleri için, insanlarla ilişki kurmaya başlarlarken onları sevgiye boğmaktan, onlarla hayaller kurmaktan, onları motive etmekten çekinmezler. Narsistik istismara uğramadan hemen önce narsist birey, insanları kendisine bağlamış olur.
Narsistlere bağlanan insanlar, dönem dönem ilişkilerini sonlandırsalar bile, narsist bireyin onları geri kazanma sürecindeki sevgiye boğma davranışları, üzüntülerini içtenlikle dile getirme halleri, hatta kendilerine acındırmaları sonucunda ilişkiye geri dönebilirler. Bu geri dönüşler, bir süre sonra bir istismar döngüsü hâlini alır. Narsistik istismar mağduru, her geri dönüşünde aynı mağduriyeti yaşamaya devam eder.
Narsist bireylerin empati yapmalarını, ilişkide oldukları insanların ihtiyaçlarını ve duygusal durumlarını anlamalarını beklemek gerçeklik dışıdır. Araştırmalar, bir arada bulunma mecburiyetinin olmadığı her ilişki biçiminde narsist bireyle olan iletişimi kesmenin ve bir daha geri dönmemenin bu istismardan kurtulmadaki tek çözüm yolu olduğunu göstermektedir.
Narsistik istismara uğrayan bireylerin (narsist birey ile bir arada yaşamak durumdan olanların ya da ilişkiyi istedikleri anda sonlandırabilecek konumda olanların), yaşadıkları travmalar nedeniyle psikolojik destek almaları gerekebilir. Narsistik istismarın psikolojideki izlerinin silinmesi de belli basamakları olan bir süreçtir. Narsistlerle bir arada yaşamak durumunda kalınmasında da baş etme yöntemleri hususunda yardıma ihtiyaç duyulabilir.
