Havaların soğuması ve günlerin kısalmasıyla birlikte bazı insanlar daha az enerjiye sahip olduklarını ve genelde olduğu kadar olumlu hissetmediklerini fark ediyor. Bu duygular bazıları için geçici olsa da yaklaşık her üç kişiden biri sonbahar ve kış aylarında mevsimsel duygu durum bozukluğu (SAD) olarak bilinen bir tür depresyonla sürekli mücadele ediyor.
Mevsimsel depresyonun semptomları çok değişken olsa da en yaygın olanları şunlardır:
• Düşük ruh hali
• Daha önce keyif aldığınız şeylere karşı ilgi veya zevk kaybı
• İştah değişikliği (genellikle normalden fazla yemek yeme)
• Uykuda düzeninde değişiklik (genellikle çok fazla uyuma)
• Değersiz hissetmek
Araştırmacılar mevsimsel depresyona neyin sebep olduğunu henüz tam olarak bilmiyor, ancak karmaşık ve çok yönlü olduğu konusunda hemfikirler. Bazı araştırmalar, bunun hatalı çalışan hipotalamustan (beynin ruh hali, uyku ve iştah gibi biyolojik süreçleri düzenleyen alanı) veya çok fazla melatonin (epifiz bezi tarafından üretilen uyku-uyanıklık döngüsünü kontrol eden bir hormon) üretilmesinden kaynaklanabileceğini öne sürüyor.
Elbette başka sebepleri de olabilir. Örneğin, bazı çalışmalar kadınların mevsimsel depresyonu yaşama olasılığının daha yüksek olabileceğini gösteriyor, ancak araştırma eksikliği nedeniyle mevsimsel depresyonda cinsiyetin rolünün ne kadar etkili olduğu hala belirsiz.
Nasıl Üstesinden Gelebiliriz?
Çoğu zaman, mevsimler değişmeye başladığında ve bahar yaklaştığında semptomlar yavaş yavaş azalır. Yine de mevsimsel depresyon yaşayan insanların kış aylarında semptomlarla başa çıkmaları için yapabilecekleri, hayat kalitelerini arttırabilecek çok fazla şey var.
Mevsimsel depresyon için önerilen başlıca tedaviler, psikolojik müdahaleler (konuşma terapileri gibi) veya ilaç kullanımıdır. Ayrıca araştırmalar, bilişsel davranışçı terapinin (BDT) mevsimsel depresyon için etkili bir tedavi olduğunu göstermektedir. BDT’nin önemli bir parçası, insanları günlerini yapılandırmaya ve anlamlı, zevkli faaliyetlere (bir hobi gibi) katılmaya teşvik ederek ruh halini iyileştirmeyi amaçlayan davranışsal aktivasyon adı verilen bir teknikle hastaları desteklemektir.
Profesyonel yardım almanın yanı sıra, insanların gün boyunca mevsimsel depresyonla başa çıkmalarına yardımcı olmak için yapabilecekleri birkaç şey daha var, dışarı çıkmak ve biraz doğal gün ışığı almak gibi. Yapılan bir araştırma günlük yürüyüşe çıkıp doğal ışık alan insanların, yapay ışığa maruz kalanlara kıyasla depresyon belirtilerde önemli bir iyileşme olduğunu söylüyor. Gün ışığının semptomları neden iyileştirdiği tam olarak bilinmiyor olsa da, bu, insanların her gün ruh hallerini iyileştirmek için yapabilecekleri kolay ve etkili bir yöntem olabilir.
İnsanların kış aylarında mevsimsel depresyon semptomlarını azaltmak için yapabilecekleri pek çok şey olsa da semptomlar ve duygular hakkında doktorunuza danışmanız çok önemli, özellikle semptomlar düzelmez ve durumun yönetmek zorlaşırsa.
Hazırlayan: Cemre Canımoğlu
