Psikolojik rahatsızlıklardan birisi olan Borderline Kişilik Bozukluğu’nun belirtilerini ve hayata olan etkilerini biliyor muydunuz? Bu bilgileri sizler için yazımızda derledik.
Borderline Kişilik Bozukluğu Nedir?
Borderline Kişilik Bozukluğu çok uçlarda yaşanabilen ve kararsız ruh halleri, duygu karmaşası, ilişkilerde dengesizlik, öfke kontrolünde sorun, kimlik duygu karmaşası gibi durumlarda görülebilen psikolojik bir rahatsızlıktır. Özellikle yeme bozuklukları, anksiyete, obsesif kompulsif bozukluk, madde ve alkol kullanımı gibi rahatsızlıklarla iç içe incelenmektedir. Borderline Kişilik Bozukluğu öfke duygusu ve terk edilme korkusu ile açıklanıyor olsa da başka etmenlere de sahiptir. Kişinin yaşadığı bu duygular ve korkular kendine kasıtlı olarak zarar verme davranışı ile de gözlemlenebilmektedir. Genellikle ergenlik sonu ve genç yetişkinlik döneminde teşhis edilebilmesinin sebebi de davranış türlerinin çoğunun ergenlikte normatif bir şekilde ortaya çıkabilecek olmasından kaynaklıdır.
Borderline Kişilik Bozukluğu Tanısı Nasıl Konur?
APA’nın ortaya koyduğu sınıflandırmaya göre tanıyı koyabilmek için aşağıda verilen 9 kriterden 5 ve daha fazlasının kişide var olması gerekmektedir:
– Büyük ölçüde terk edilme korkusu/Yalnız kalma korkusu
– Tutarsız, abartılı ve karmaşık ilişkilenmeler
– Kimlik karmaşası
– Zararlı davranışlar (madde kullanımı, güvensiz araç kullanma vs)
– İntihara meyillilik/Kendine zarar verme davranışı
– Duygu karmaşası ve tutarsızlığı
– Düzenli bir boşluk hissi
– Yoğun öfke ve öfke kontrolünde zorlanma
– Kuşkucu düşünceler
Borderline Kişilik Bozukluğu Hangi Boyutlarda Tanımlanabilir?
BKB’nin kişilik bozukluğu boyutları arasında duygusal değişkenlik, davranışsal değişkenlik, bilişsel değişkenlik, kişilerarası değişkenlik ve kendilikte değişkenlik bulunmaktadır.
Duygusal değişkenlikte genellikle duygularda bir belirsizlik ve aşırılık durumu söz konusu olmaktadır. Bu rahatsızlığa sahip olan hastalar genellikle öfke, sinir veya kaygı gibi negatif duygulara yönelmektedirler. Aynı zamanda duygusal olarak kendilerini boşlukta hissedip zaman algısı kaybı yaşamaktadırlar.
Davranışsal değişkenlikte ise duygularının kontrolünü sağlayamayan bireyler bunu davranışlarıyla ortaya çıkartmaktadırlar. Madde kullanımı, kendine zarar verme davranışı, kaygı hali, negatif düşünceler gibi davranışsal değişkenliklerden bahsedilmektedir. Bu davranışlarda bulunarak içlerinde yaşadıkları yoğun ve karmaşık duyguları düzenlemeye çalışmaktadırlar. Aynı zamanda, neşeli hissederken birden öfkelenme durumu gibi yaşadıkları ani ruh hali değişimleri de mevcuttur.
Bilişsel değişkenlik söz konusu olduğunda gerçeklik ve hayal arasındaki ilişkiyi kavrayamayıp bilişsel bozukluklar yaşamaktadırlar.
Kişilerarası değişkenlik durumunda anlatılmak istenen ise ilişkilenmelerinde birini çok severken birden nefret edip düşman konuma getirebilmektedirler. Bu da ilişkilenme durumlarında oldukça dengesiz sonuçlar doğurmaktadır. Bu dengesizliğin altında yatan nedeni yalnız kalma korkusu olduğu birkaç araştırmada vurgulanmaktadır. Yoğun duygusal karmaşalar yaşayan bu kişiler yalnız kalma, reddedilme veya terk edilme korkusuyla birlikte davranışa geçip bu olayın yaşanmaması için gerekli bütün önlemleri almaya çalışmaktadırlar. Sevdikleri bir kişiyle olacak olan görüşmesinin iptal edilmesi veya telefonla birini aradığında açmaması gibi örnek durumlarda bu korkuları tetiklenebilmektedir ve bu da onlarda yıkıma neden olabilmektedir.
Kendilikte değişkenlik boyutu kısmında ise kendi benliklerini şimdiki an olarak sınırladıklarından bahsedilmektedir. Hatta şimdiki ana çok büyük bir odakları olduğu söylenmektedir. Bu noktada kişi tecrübeleri ve kendisi arasında olan mesafeyi ayarlayamamaktadır.
Borderline Kişilik Bozukluğu’nda, rahatsızlık alanında uzman doktorlar tarafından teşhis edilip şema terapi, bilişsel davranışçı terapi, ilaç tedavisi gibi birçok tedavi yöntemleriyle kontrol altına alındığında kişinin tedavisi sağlanabilmektedir.
Faraji, H. (2021). Borderline Kişilik Bozukluğunun Ergenlik Döneminde Belirlenmesine Dair Bir Değerlendirme. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 18(43), 7141-7166.
Kutlu, M. A. (2018). Borderline Kişilik Bozukluğu Bir Gözden Geçirme. Medeniyet Araştırmaları Dergisi, 3(5), 11-20.
Hazırlayan: Ece Kaya
