Hayatımızın çoğu alanında edindiğimiz bilgileri hatırlamak ve hafızaya düzgün bir şekilde aktarmak hayat standartlarımızı kolaylaştırabilmektedir. Peki bunları ne şekilde güçlendirebiliriz? Bu yazımızda sizler için hafızayı güçlendirebilmek için bazı yapılabilecek davranışları derledik.
Hayatımız boyunca öğrendiğimiz bir şeyleri hatırlamak çoğu günlük yaşadığımız alanda işimize yaramaktadır ve bu yüzden hafıza hayatımızda önemli bir yer kaplamaktadır. Özellikle öğrenciler girdikleri dersleri geçebilmek için sınavlarına ezberlemek ve hafızaya yerleştirmek yöntemleriyle çalışıp girmektedirler.
Aldığımız bilgiler belleğin üç aşamasından geçmektedir: kodlama, depolama ve geri alma süreci. Kodlama işlemi, bilgiyi beyinde depolanan bir yapıya dönüştürmektedir. Daha sonra bilgi ya uzun süreli bellek ya da kısa süreli bellek olarak saklanmaktadır. Son olarak ise bilgiler depolamadan geri alınabilmektedir.
Peki hafızayı güçlendirmek ve korumak için neler yapılabilir?
1- Düzenli Egzersiz
Yapılan araştırmalara göre özellikle düzenli aerobik (kardiyo) egzersizin, sözel hafıza ve öğrenmeyle ilgili beynin alanı olan hipokampusun boyutunu artırdığı görülmektedir.
2- Stresi Uzaklaştırmak
Meditasyon yapmak ve egzersiz yapmak stresi azaltmak ve uyku kalitesini arttırmak için faydalı olmaktadır. Ayrıca yapılan araştırmalara göre meditasyon, günlük olaylarla alakalı hafızayı (epizodik hafıza) geliştirdiği gözlemlenmektedir.
3- Tüketim Farkındalığı
Vücudunuza aldığınız besinler hafızayı büyük bir ölçüde etkileyebilmektedir. Sağlıklı yağları ve doğal şekeri içeren, rafine şeker ve alkolü sınırlandıran dengeli bir diyet içerisinde olmak, uzun süreli hafıza işlevini geliştirmektedir.
4- Uyku
Uyku kalitesi anıların pekiştirilmesinde rol oynadığı için hafıza gelişiminde büyük bir rol oynamaktadır. Ayrıca, uyku eksikliği, bireyin konsantre olma yeteneğini bozabilmektedir.
Yukarıdaki güçlendirme teknikleri haricinde hatırlamayı kolaylaştırmak için neler yapılabilir?
1- Bilgileri Düzenlemek
Hatırlamanız gereken bilgilerin ana hatlarını belirlemek hatırlamayı kolaylaştırmaktadır. Ayrıntılı ve düzenli bir bilgi taslağı oluşturmak, önemli kavramları vurgulamanızı ve bunlara odaklanmanızı sağlamaktadır.
2- İlişkilendirmeler Yapmak
Mevcut olan bilgilerden yararlanarak çağrışımlar oluşturmak, bilgileri ezberlemenin başka yararlı bir yol olabilmektedir. Anıları kodlamaya yardımcı olmak için zihinsel görüntüler oluşturulabilmekte ve sesler, kokular, tatlar gibi duyu organlarıyla bağlantılar kurulabilmektedir.
3- Görsel İpuçları Kullanmak
Kavram haritaları, grafikler, çizimler ve fotoğraflar gibi görsel araçları kullanmak öğrenme ve hatırlama için faydalı olabilmektedir.
4- Anımsatıcılar Oluşturmak
Kısaltmalar, akrostişler ve tekerlemeler gibi anımsatıcı aygıtları kullanmak bilgileri uzun süreli olarak hatırlamanın iyi bir yolu olabilmektedir.
5- Yazmak
Araştırmacılar, bilgileri elle yazmanın, kavramları öğrenmek ve hatırlamak için iyi bir yol olduğunu kanıtlamışlardır.
6- Sesli Söylemek
Özellikle yeni bilgileri hatırlamanız gerektiğinde bunları yüksek sesle okumak, bilgileri hatırlamaya ve uzun süreli belleğe alınmasına yardımcı olabilmektedir.
7- Aktif Hatırlama
Kendinizi test etmek sizi hafızanızdan bilgi almaya zorlamaktadır ve bilgi kartları kendinizi test etmenin iyi bir yolu olarak kabul edilmektedir.
8- Prova Yapmak
Alıştırma veya prova yapmak hatırlamayı mükemmelleştirebilmektedir.
9- Planlı Olmak
Özellikle çalışırken planlı bir şekilde ilerlemek hafızayı geliştirebilmekte ve hatırlamayı kolaylaştırabilmektedir.
10- Dikkat Dağıtıcı Nesnelerden Uzak Durmak
Odağı dağıtabilecek telefon, televizyon veya diğer elektronik aletlerden uzak durmak hafızayı güçlendirmeye yardımcı olmaktadır.
Hazırlayan: Ece Kaya
