Bir kadının koleksiyon tabakları elde yıkayınca kırılıyor diye bulaşık makinesini icat ettiğini biliyor muydunuz? Bütün bilgileri sizin için bu yazımızda derledik.
Tarih içerisine gizlenmiş kişilerde bu yazımızda tarihteki gizli figürlerden birisi olan modern bulaşık makinesinin mucidi Josephine Cochrane’i kaleme alacağız.
Josephine Cochrane Kimdir?
Josephine Cochrane, 1839 yılında Ohio’da dünyaya gelmiştir ve kendisi modern zamanlardan bildiğimiz bulaşık makinesinin mucididir. Aile üyelerinin büyüklerinde çok fazla mühendis ve mucitler olsa da Josephine’in kendisi herhangi bir mühendislik eğitimi almamıştır. Bu durumun sebebi ise onun yaşadığı dönemde kadınlara seçme ve seçilme hakkı bile tanımlanmaması yani aslında kadınların çok büyük haklara sahip olmamasından kaynaklanmaktadır. Fakat eğitim almaması onun yaşadığı bir probleme teknolojik olarak çözüm bulamayacağı anlamına gelmemiştir hatta bazı kaynaklarda zorlanmamasının sebebinin belki de ailenin genetiklerinden geldiği bile yazmaktadır.
Josephine, William Cochran adında politikayla ilgilenen bir tüccar ile 19 yaşındayken evlenmiştir. California Gold Rush’ta zengin olmayı başaramayan William kuru mal işinde başarılı olup ailesini Shelbyville’de bir malikaneye taşımıştır ve Josephine sosyetenin içerisine bu şekilde girmiştir. Bu sosyetik ortam için düzenli olarak akşam yemekleri ve partiler düzenleyen Josephine, özel davetleri için 1600’lü yıllara dayanan yadigâr yemek takım koleksiyonlarını kullanmayı çok sevmiştir fakat yanlarında çalışan ve temizliğe yardım eden kadının bulaşıkları elde yıkarken bu takımların bazı parçalarını kırdığını fark etmiştir. Bu duruma çok üzülen Josephine, yıkama işini yapabilecek teknolojik bir makinenin yapılabileceğini düşünse de ilk önce kendi başına bulaşıkları elinde yıkamayı denemek istemiştir.
Bir süre sonra elde bulaşık yıkamanın onu yorduğunu fark eden Josephine, bulaşıkları yıkayabilecek bir makinenin yapılabileceği düşüncesine daha da tutunmaya başlamıştır. Hatta şöyle bir sözle bu düşüncesini pekiştirmiştir: “Eğer kimse bir bulaşık makinesi icat etmeyecekse, ben kendim yaparım.” Tam bu düşünceleri o dönemde nasıl gerçekleştireceğini düşünürken alkolik olan eşi William hasta olup vefat etmiştir ve Josephine’e yüklü bir miktarda borç bırakmıştır. Bu sebeple Josephine Cochrane’in bu düşüncesi hayal olmaktan çıkıp acil bir finansal zorunluluğa dönüşmüştür.
Josephine, ilk patent başvurusunu 1885 yılında gerçekleştirmiş ve genç bir tamircinin yardımıyla evinin arkasında yer alan bir odunlukta düşüncelerini gerçek hayata geçirmeye başlamıştır. Bu buluş öncesinde bulaşık makinesi adı altında geçen fakat günümüzde kullanılan modele hiç benzemeyen tasarımda bir makine vardı fakat Josephine modern zamanda kullandığımız makineyi tasarlayan, bulaşıkları temizlemek için yıkayıcılar kullanmak yerine su basıncını kullanan ilk kişi olmuştur ve aynı zamanda yeni bir fikir olarak bulaşıkların tabak, bardak, kâse gibi çeşitlerine göre bulaşık makinesinin içerisine raflar eklemiştir.
Yaşadığı zorluklardan bir tanesi de icadına müşteri kitlesi bulmak olmuştur çünkü satılan fiyatlar kadınların kendi kendilerine karşılayıp satın alabilecekleri düzeyde olmamıştır. Bu yüzden Josephine, satış aşaması için rotasını restoranlar ve oteller gibi daha büyük kurumlara çevirmiştir. Bunun yanı sıra yıllar sonrasında gerekli hijyen zorunluluklarından dolayı üniversite ve hastanelerde de müşteriler bulmaya başlamıştır. 1898 yılında kendi şirketini kuran Josephine, başka ülkelere de satışlarını gerçekleştirmiştir.
Bugünlerde bulaşık makinesi olmayan modern bir mutfağı hayal etmek her ne kadar zor olsa da, Josephine’in başarmak istediği satışlar 1960’lara kadar gerçekleşmemiştir ama günümüzde bir çok ülkede evlerde kurtarıcı parça olarak bulaşık makinesi kullanılmaktadır.
Hazırlayan: Ece Kaya
