Yapay zeka hakkında ilk fikirler ortaya 1940lı yıllarda atılsa da, bu teknolojinin yaşantımıza girmesi içerisinde bulunduğumuz son 10 yıllık süreçte gerçekleşti. Özellikle son yıllarda yapay zekanın farklı sektörlerde farklı amaçlar uğruna kullanımı hızla artmıştır. Sağlık, eğitim, askeri, medya ve bankacılığın yanı sıra beklenmedik bir şekilde tarım ve madencilikte dahi kullanılıyor. İnsanlığın önemli bir kısmı yapay zekânın yaşamı kolaylaştırdığını savunurken, bazıları bu kolaylıkların yanında birtakım kaygılar da taşımaktadır. Bu endişeli kesim, yapay zekânın olumsuz etkilerini dile getirenlerle birleştiğinde, artık göz ardı edilemeyecek büyüklükte bir topluluk oluşmaktadır. Peki yapay zekanın yararları ve olası tehlikeleri nelerdir? Bu yazıda yapay zekanın 5 yararı ve 5 olası tehlikesini göz önüne alacağız.
Yararlar:
- Verimlilik Artışı
Yapay zeka işlevine ve iş etiğine uygun kullanıldığında verimliliği oldukça arttıran bir unsurdur. Yapay zeka özellikle büyük çaplı projeler içerisinde insanların anlamakta güçlük çekeceği fazlalıkta verilerin küçük parçalara ayırarak daha anlaşılır hale getirir. Bu işlev, hata oranını azaltır ve zaman kazanmanın yolunu büyük ölçüde açar.
- Hızlı Ve Doğru Karar Verme
Yapay zekanın analiz yeteneği fazlaca gelişmiştir. Bu yetenek sayesinde herhangi bir kaynaktan gelen bilgiyi anında analiz ederek anlık durum değerlendirmesi yapabilir. Anlık durum değerlendirmesi yapay zekanın hızını artıran unsurlardandır. Ek olarak, insanların verdiği kararların duygu ve bilgi temelli olmasına karşın yapay zeka çok güçlü bir veri kaynağını kullanır ve yalnızca bilgiye dayalı kararlar verir. Bu durum da, yapay zekanın cevaplarının doğruluk payını arttıran unsurlardandır.
- Sağlık Hizmetlerine Yardım
Yapay zeka yalnızca bilimsel veya entellektüel alanlarda değil aynı zamanda tıp alanında da kullanılmaktadır. Hastalıkların erken teşhisinde doktorlara yardımcı olan ve semptomları daha erken fark etmelerine öncülük eden yapay zeka, bir yandan da milyonlarca molekülü inceleyip potansiyel ilaç adaylarını belirleyerek ilaç üretme hızına katkıda bulunabiliyor.
- Eğitimde Kişiselleştirme
Yapay zeka eğitimde kişiselleştirme tekniğini kullanarak öğrencilere yardımcı oluyor, ve başarılarının artmasına destek sağlıyor. Kişiselleştirmeyi öğrencinin eksik ve güçlü yanlarını tespit ederek hazırlıyor. Bu da öğrencinin hem eksik yanlarını geliştirmesine hem de güçlü yanlarının körelmemesine olanak sağlıyor. Ayrıca, bu durumlara özen göstererek öğrencinin hızına ayak uyduruyor ve bu da öğrenmeyi daha eğlenceli hale getirebiliyor.
- Engellilere Destek Olma
Engelli bireyler yapay zekalardan oldukça yardım almaktadır. Yapay zekalar duyu-algı dönüşümü sistemlerinde kullanılmaktadır. Bu sistemlerde örnek olarak, görme engelliler için görseli sese çeviren, işitme engelliler için altyazı üreten yapay zekalar bulunmaktadır. Dahası, farklı fiziksel engelleri olan bireyler için üretilen robotik uzuvların temelinde yapay zeka yatar. Bu da yapay zekayı en anlamlı kılan yararlarından biridir.
Olası Tehlikeler:
- İşsizlik ve Ekonomik Dengesizlik
Yapay zekanın kullanıldığı sektörlerde çalışan insanlar işlerini kaybedebileceğini düşünmektedirler. Hatta, bu sektördeki mesleklerde %27 işsizlik artışının ortaya çıktığı söylenmektedir. Fakat, İstanbul Üniversitesi yaptığı bir araştırmada, yapay zeka ve robotların kullanımının iş gücü piyasasını kısa vadede olumsuz olsa da uzun vadede emek gerektiren işler ortaya çıkarabileceğini öne sürmüştür.
- Mahremiyet ve Veri Güvenliği
Yapay zeka büyük bir veri topluluğu ile çalışmaktadır. Bu verilerin toplanması, işlenmesi ve saklanması sırasında güvenlik açıkları oluşabiliyor. Bu güvenlik açıkları verilerin istenmeyen kişilerin yani kimlik hırsızları, dolandırıcıların eline geçebiliyor. Fakat gelişmiş yapay zekalarda bunu önleme amaçlı uygulamalar çalıştırıyorlar. Yine de yapay zekalar ile kişisel ve gizliliği önem arz eden bilgilerin paylaşılması tehlikeli problemlere yol açabilir.
- Tarafsızlık Sorunları
Yapay zekalar verilerle eğitilir. Bu verilere göre eğitilen yapay zekalarda insanlık doğasında kabul edilmeyen bazı durumların önyargısı oluşabilir. Bu durumlardan başlıcaları cinsiyetçilik ve ırkçılık olarak adlandırılabilir. Örnek olarak, 2019 yılında ABD’de bir sağlık riski değerlendirme algoritmasının siyahi hastalara daha az tedavi önerdiği görülmüştür.
- Kontrolden Çıkma Riski
Yapay zekaları ne kadar insanlar eğitip kontrol etse de yapay zekaların kontrolden çıkma riski bulunmaktadır. Özellikle Genel Yapay Zeka’nın (AGI), insan zekasını aşmaya ve öngörülemeyecek seviyede tehlikeli davranışlar sergilemeye yatkın olduğu söylenmektedir. Ayrıca, bu durumun 2030 kadar yakın bir tarihte yaklaşılabilecek bir problem olduğunun düşünülmesi de insanları yapay zekadan uzaklaştırmaktadır.
- Sahte Bilgi ve Manipülasyon
Günümüzde yapay zeka kullanılarak bir çok yanlış ve yalan haber, fotoğraf, ses veya video oluşturulabilmektedir. Deepfake olarak adlandırılan bu yöntem, sahte haber veya itibar zedelemek isteyen kötü niyetli insanlar tarafından kullanılmaktadır. Yapay zekanın bu insanların eline geçmesi durumunda, kitleleri yanlış yönlendirecek haber ve manipülasyonlar uygulanabilir.
