Stendhal sendromu veya Floransa sendromu, bireylerin nesnelere, sanat eserlerine veya çok güzel ve eski çağlara ait fenomenlere maruz kaldıklarında ortaya çıktığı iddia edilen hızlı kalp atışı, bayılma, kafa karışıklığı ve hatta halüsinasyonlara sebep olabilen psikosomatik bir durumdur.
Rahatsızlık, adını 1817’de Floransa’ya yaptığı ziyaret sırasında fenomenle ilgili deneyimini Napoli ve Floransa: Milano’dan Reggio’ya Bir Yolculuk adlı kitabında anlatan 19. yüzyıl Fransız yazarı Stendhal’den (Marie-Henri Beyle’nin takma adı) almıştır. Yazar, Niccolò Machiavelli, Michelangelo ve Galileo’nun gömülü olduğu Santa Croce Bazilikası’nı ziyaret ettiğinde derin bir duyguya kapıldı. Stendhal şunları yazdı:
‘’Floransa’da mezarlarını gördüğüm büyük adamlara yakın olma fikrinden dolayı bir tür ekstazi halindeydim. Yüce güzelliğin içine çekiliyordum. İlahi duyumlarla karşılaştığım bir noktaya ulaştım. Her şey ruhuma o kadar canlı konuşuyordu ki… Ah bir unutabilsem! Berlin’de ‘sinir’ dedikleri kalp çarpıntısı yaşadım. Hayat benden çekildi. Düşme korkusuyla yürüdüm.’’
Psikologlar uzun süredir Stendhal sendromunun var olup olmadığını tartışsalar da bazı bireyler üzerindeki belirgin etkiler tıbbi müdahaleyi gerektirecek kadar şiddetli olmaktadır. Floransa’daki Santa Maria Nuova hastanesindeki personel, Davut heykelini, Uffizi Galerisi’nin sanat eserlerini ve Toskana şehrinin diğer tarihi hazinelerini gördükten sonra baş dönmesi veya denge bozukluğu yaşayan turistlere oldukça alışıktır.
19. yüzyılın başlarından kalma Floransa sanatını incelerken bayılan çok sayıda insan öyküsü olmasına rağmen, sendromun adı sadece 1979’da, Floransa’daki turistler arasında 100’ün üzerinde benzer vakayı gözlemleyen İtalyan psikiyatrist Graziella Magherini tarafından tanımlandığında verildi. Stendhal sendromunu spesifik bir psikiyatrik bozukluk olarak tanımlayan hiçbir bilimsel kanıt yoktur; bununla birlikte, duygusal tepkilerde yer alan aynı beyin alanlarının sanata maruz kalma sırasında aktive olduğuna dair kanıtlar vardır. Sendrom, Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı’nda tanınan bir durum olarak listelenmemiştir.
Stendhal sendromunun daha yakın tarihli bir açıklaması, 2018’de Floransa’daki Uffizi Galerisi’ne gelen bir ziyaretçinin Sandro Botticelli’nin Venüs’ün Doğuşu’nu hayranlıkla izlerken kalp krizi geçirmesiydi.
Hazırlayan: Yağmur Kara
