Enstalasyon Sanatı ve Dünyada İlgi Gören Örnekleri

28 Temmuz 2023

878

Kökleri kavramsal sanata ve hatta 20. yüzyılın başlarına kadar uzanan enstalasyon sanatı, diğer adıyla yerleştirme sanatı, geleneksel sanat eserlerinden farklı olarak mekân ile bütünleştirilerek yapılan bir sanat türüdür.

Kökleri kavramsal sanata ve hatta 20. yüzyılın başlarına kadar uzanan enstalasyon sanatı, diğer adıyla yerleştirme sanatı, geleneksel sanat eserlerinden farklı olarak mekân ile bütünleştirilerek yapılan bir sanat türüdür. Bu sanat türünde izleyici ya da ziyaretçi katılımı ön plandadır. Estetik kaygıların ötesinde amaçlar da taşıyan enstalasyon sanatı, günümüzde savaş, kadına şiddet, göç gibi birçok konuyla ilgili sosyal mesajlar veren eserleriyle farkındalık yaratma amacıyla hayatın hemen hemen her alanında karşımıza çıkabilir. Eskiden radikal bir sanat türü olarak görülen enstalasyona, günümüzde bir mekâna değer ve ilgi kazandırmak ya da bir olayı daha dikkat çekici hale getirmek amacıyla sıkça başvurulur. Bu sanat akımında, hemen hemen her nesne kullanılabilir. Resim, ışık, mimari, ses, video, heykel gibi her şey, aynı anda kullanılabilir. Böylece disiplinler arası bir yaklaşım sunar ve farklı kaynaklardan beslenir. Bu sanat türünde farklı materyallerin kullanılması sadece göze değil aynı zamanda insanın farklı duyularına da hitap etmesini sağlar. Açık veya kapalı mekanlarda yapılabilen enstalasyon sanatında mimarinin ve iç mimarinin de önemli bir yeri vardır. Sanat galerileri ve müzelerden kamusal meydanlara ve özel evlere kadar uzanan çeşitli mekanlarda bazen geçici, bazen kalıcı enstalasyon çalışmaları inşa edilmektedir. Ülkemizde de enstalasyona olan ilgi artmakta, sanatçılar bu alana yönelmektedir. Gündelik hayatta karşımıza çıkan heykeller, şemsiyelerle süslenen sokaklar gibi örnekleri giderek artmaktadır. Ayrıca dünyanın farklı yerlerinden enstalasyon sanatçıları ülkemize gelip eserlerini sergilemektedir. Bu alanda ses getiren bazı eserler şunlardır:

Nele Azevedo – Eriyen İnsanlar (Melting Men)

Küresel ısınmaya ve bunun kutuplardaki etkisini gözler önüne sermek ve gündeme getirmek isteyen sanatçı, bu enstalasyon çalışmasında buzdan yaptığı heykelleri çeşitli ülkelerdeki kentlerin ünlü meydanlarına yerleştirip, erimeye bırakmaktadır.

Ai Weiwei – Sonsuzluk Bisikleti (Forever Bicycles)

Sanatçı Ai Weiwei, bu esere 2013 yılında Toronto’da imza atmıştır. Enstalasyon için 3.144 bisiklet kullanılmıştır. Çin’de en çok tercih edilen bisiklet markası olan ve ‘sonsuza dek’ anlamına gelen Yong Jui’yi kullanan sanatçı, bu objeye de yeni ve soyut bir anlam yüklemiştir.

Ekkehard Altenburger – Ayna Ev (Mirror House)

Alman heykeltıraş Ekkehard Altenburger’in bu enstalasyonu İskoçya’daki Tyree Adası’nda geçici bir süre sergilendi. Ayna ve çelik yapı 5 x 5 x 6,5 fit boyutundaydı ve yüzeyinde çevredeki manzaranın çarpıcı yansımalarını yakaladı. Altenburger, seçtiği malzemelerin bir sonucu olarak, inşa edilen bina ile içinde bulunduğu doğal ortam arasında bulanık bir çizgi oluşturdu. Alana özgü enstalasyon, manzaranın nerede bittiği ile sanatçının eserinin başladığı yer arasında net olmayan sınırlar yaratarak izleyicileri gerçeklik ve müdahale arasında görsel olarak çarpıcı bir belirsizlikle baş başa bıraktı.

Henrique Oliveira – Transarquitetoni

Sanatçı mekânın uzunluğunu kullanarak yaptığı bu eserde bazı geçişleri anlatmaktadır. Dışarıdan bakıldığında ağaç dalları gibi uzanan bu eser, insanlık tarihinin geçirdiği zaman olgusunu anlatmaya çalışmaktadır. Sadece dışarıdan değil eserin içerisini gezerek de insanların algısını ve deneyimlerini farklılaştırmıştır.